Νέους κανόνες που αποσκοπούν στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων σε πλατφόρμες υπερψήφισαν οι ευρωβουλευτές την περασμένη Τετάρτη. Οι νέοι κανόνες, που έχουν συμφωνηθεί με το Συμβούλιο από τον περασμένο Φλεβάρη εγκρίθηκαν με 554 ψήφους υπέρ, 56 κατά και 24 αποχές, προκειμένου ν΄ αντιμετωπιστούν φαινόμενα εργασιακής αυθαιρεσίας και ψευδούς αυτοαπασχόλησης. Ρυθμίζεται δε για πρώτη φορά η χρήση αλγορίθμων στον χώρο εργασίας.
Καθεστώς απασχόλησης
Η νέα νομοθεσία εισάγει ένα τεκμήριο σχέσης εργασίας (σε αντίθεση με την αυτοαπασχόληση) που ενεργοποιείται όταν υπάρχουν πραγματικά περιστατικά που υποδηλώνουν έλεγχο και κατεύθυνση, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο και τις συλλογικές συμβάσεις, λαμβάνοντας υπόψη και τη νομολογία της ΕΕ.
Η οδηγία υποχρεώνει τις χώρες της ΕΕ να θεσπίσουν ανατρέψιμο νομικό τεκμήριο απασχόλησης σε εθνικό επίπεδο, με στόχο τη διόρθωση της ανισορροπίας ισχύος μεταξύ της ψηφιακής πλατφόρμας εργασίας και του προσώπου που εκτελεί την εργασία. Το βάρος της απόδειξης φέρει η πλατφόρμα, πράγμα που σημαίνει ότι εναπόκειται σε αυτήν ν’ αποδείξει ότι δεν υπάρχει σχέση εργασίας.
Νέοι κανόνες για τους αλγόριθμους
Η οδηγία ρυθμίζει επίσης, για πρώτη φορά στην ΕΕ, τη χρήση αλγορίθμων στον χώρο εργασίας. Άτομα που εργάζονται σε πλατφόρμα δεν θα γίνεται να απολυθούν βάσει απόφασης που λαμβάνεται από αλγόριθμο ή αυτοματοποιημένο σύστημα λήψης αποφάσεων: οι πλατφόρμες πρέπει να διασφαλίζουν την ανθρώπινη εποπτεία των σημαντικών αποφάσεων που επηρεάζουν άμεσα τους εργαζομένους.
Διαφάνεια και προστασία των δεδομένων
Η οδηγία θεσπίζει κανόνες που προστατεύουν καλύτερα τα δεδομένα των εργαζομένων σε πλατφόρμες. Οι ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας θα απαγορεύεται να επεξεργάζονται ορισμένα είδη δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, όπως αυτά που αφορούν τη συναισθηματική ή ψυχολογική κατάσταση και τις προσωπικές πεποιθήσεις κάποιου.
Η εισηγήτρια Elisabetta Gualmini (Σοσιαλιστές, Ιταλία), δήλωσε: «Με την παρούσα οδηγία, έως και 40 εκατομμύρια εργαζόμενοι σε πλατφόρμες στην ΕΕ θα έχουν πρόσβαση σε δίκαιες συνθήκες εργασίας. Αυτή η ιστορική συμφωνία θα τους δώσει αξιοπρέπεια, προστασία και δικαιώματα. Θα διορθώσει την ψευδή αυτοαπασχόληση και θα αποτρέψει τον αθέμιτο ανταγωνισμό, θα προστατεύσει την πραγματική αυτοαπασχόληση και θα εισαγάγει πρωτοποριακούς κανόνες για τη διαχείριση αλγορίθμων. Αυτό θα αποτελέσει πραγματικό σημείο αναφοράς σε παγκόσμιο επίπεδο. Είμαι περήφανη που το λέω: η Ευρώπη προστατεύει τους εργαζομένους της, το κοινωνικό της μοντέλο και την οικονομία της».
Το κείμενο, που συμφωνήθηκε πλέον πρέπει να εγκριθεί επίσημα και από το Συμβούλιο. Μετά τη δημοσίευσή της στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να ενσωματώσουν τις διατάξεις της οδηγίας στην εθνική τους νομοθεσία. Σχετική μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το 2021 έδειξε πως υπάρχουν πάνω από 500 ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας και ο τομέας απασχολεί πάνω από 28 εκατομμύρια άτομα κι ο αριθμός τους αναμένεται να φτάσει ως το 2025, στα 43 εκατομμύρια.
Απασχόληση στις ψηφιακές πλατφόρμες
Οι ψηφιακές πλατφόρμες εργασίας δραστηριοποιούνται σε διάφορους οικονομικούς τομείς, όπως οι οδηγοί μεταφοράς και παράδοσης τροφίμων, ΜΜΕ, κωδικοποίηση δεδομένων, μεταφραστικές υπηρεσίες κ.ά. Ενώ οι περισσότεροι εργαζόμενοι σε πλατφόρμες είναι τυπικά αυτοαπασχολούμενοι, περίπου 5,5 εκατομμύρια άνθρωποι μπορεί να έχουν ταξινομηθεί εσφαλμένα ως αυτοαπασχολούμενοι.
Με την έγκριση της εν λόγω νομοθεσίας, το Κοινοβούλιο δείχνει ν΄ ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των πολιτών σχετικά με τις αγορές εργασίας χωρίς αποκλεισμούς και την ψηφιακή καινοτομία για την ενίσχυση της κοινωνικής και βιώσιμης οικονομίας, όπως εκφράζονται στις προτάσεις 13 και 35 της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης.
