Της Άννας Στεργίου
Οι πασαρέλες, ο κόσμος της μόδας, οι διαγωνισμοί ομορφιάς δεν ήταν το φόρτε μου. Σε νεαρή ηλικία τα σιχαινόμουν. Μεγάλωσα πιστεύοντας στους αγώνες των γυναικών για χειραφέτηση, για μόρφωση και προσωπική καλλιέργεια, για αξιοπρεπές μεροκάματο κι αλληλεγγύη.
Μεγάλωσα έχοντας ως πρότυπό μου τη Μαρία Κιουρί, τη Μπουμπουλίνα, τη Δέσπω Τζαβέλλα, τη Ρόζα Παρκς, την Καλλιρόη Παρρέν, την καπνεργάτρια, που τόλμησε να βγει στον δρόμο. Στα μάτιά μου κάθε διαγωνισμός ομορφιάς ήταν ό,τι πιο χυδαίο για τις γυναίκες, που αφορούσε στην εμπορευματοποίηση του ανθρώπινου σώματος.
Όχι, γιατί δεν θαυμάζω το γυναικείο ή το αντρικό σώμα. Αλλά οι άνθρωποι, που αγαπάμε έχουν όλοι ατέλειες. Και δεν χρειάζεται να είναι κάποιος τέλειος για να τον θαυμάζουμε και να τον αγαπάμε. Αρκεί ένα όμορφο βλέμμα, μία όμορφη χειρονομία, αρκεί ένα αγκάλιασμα, για να ομορφύνει η μέρα μας. Το τέλειο πρόσωπο και το τέλειο σώμα υπάρχουν μόνο στα αγάλματα ή σε ρετουσαρισμένες φωτογραφίες.
Κατά καιρούς γυναίκες απ΄τον χώρο του μόντελινγκ στερήθηκαν, έγιναν ανορεξικές, νοσηλεύτηκαν, βρέθηκαν να είναι συνοδοί κυριών, πήγαν κι έβαλαν ψεύτικες μύτες, ψεύτικα βυζιά, ψεύτικους κώλους, όχι μόνο γιατί το ήθελαν (αυτό είναι θεμιτό) αλλά γιατί κάποιοι τις έπεισαν ότι μόνο έτσι είναι όμορφες κι επιθυμητές, χωρίς να σκεφτούν τις δικές τους ανάγκες. Όμως, μερικές ξεχώρισαν κι έμειναν, κάνοντας καριέρα στο θέατρο, στην πολιτική κ.ά.
Μόντελινγκ, μία δύσκολη δουλειά
Γνωρίζοντας την Ειρήνη Σκλήβα, η οποία υπήρξε ένα υπέροχο πλάσμα μέσα κι έξω, για λόγους δουλειάς, άρχισα να βλέπω με άλλο μάτι αυτή τη δουλειά. Είδα ότι δεν υπάρχει μόνο επιπολαιότητα και φανταιζί σ΄αυτόν τον χώρο αλλά κι άνθρωποι, που αξίζουν τον κόπο, όσο κι αν ήταν μακριά από τη δική μου νοοτροπία.
Στην κοινωνιολογία υπάρχει η έννοια της «Κατανόησης», δηλαδή ο γερμανικός όρος «Verstehen». Και προσπαθούσα να «διαβάσω», πως σκέφτονται αυτά τα κορίτσια, που στην ηλικία τους, απέρριπτα ασυζητητί αυτόν τον χώρο.
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες νεαρές κοπέλες τρέχουν σε τηλεπασαρέλες κι ανταγωνίζονται ποια θα περπατήσει καλύτερα, για να εισπράξει ή όχι, μία θετική γνώμη για το επόμενο τηλεπίπεδο. Απέναντί τους τυχαίνει συχνά να έχουν άτομα (όχι όλα), που τους μιλούν σαν να είναι άψυχες κούκλες.
Προσβολές και τηλεθέαση
Οι διαγωνιζόμενες κάθονται και παρακολουθούν ανθρώπους, να τις προσβάλλουν ανοιχτά, ρίχνοντας μερικές φορές κι αλάτι στις πληγές τους. Προσπαθούσα να καταλάβω γιατί το ανέχονται να τους φέρονται έτσι άνθρωποι, που αν δεν ήταν η τηλεόραση δεν θα τους μιλούσε ούτε ο περιπτεράς στη γειτονιά. Κι αυτό διότι οι άνθρωποι, που έχουν καταφέρει πολλά στη ζωή τους σπάνια είναι προσβλητικοί κι αγενείς. Έχω γνωρίσει κάμποσους και ξεχώριζαν για το ήθος τους και την αγάπη τους για τον συνάνθρωπο.
Προς έκπληξή μου είδα κορίτσι να κόβει τα μαλλιά του για να παραμείνει σ΄ ένα τέτοιο παιχνίδι. Ένιωσα την εσωτερική πάλη της, την ώρα που κούρευαν τα μαλλιά της. Τσάκιζαν μαζί και την ψυχή της. Μετά από λίγο καιρό βγήκε έξω από το τηλεοπαιχνίδι σαν τρίχα από το ζυμάρι, έχοντας χάσει όχι μόνο το μαλλί. Η κουρά θα μπορούσε να παρομοιαστεί ως μία σύγχρονη τηλεοπτική τελετουργία μεταμόρφωσης θυμίζοντας πρωτόγονες τελετές. Το θύμα της κουράς υπέκυπτε στη βούληση των προγόνων, ωσάν να μην είχε δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού. Έπρεπε ν΄ αποδεχτεί αυτήν την εκβιαστική συμπεριφορά και τη μοίρα της, για να γίνει αποδεκτή ως μέλος της ομάδας -κοπαδιού.
Η μόδα έχει χρήμα, που ρέει άφθονο. Τα επιτυχημένα μοντέλα μπορούν κάλλιστα να κερδίσουν μία περιουσία αν έχουν ωραίο στήσιμο στον φακό. Το νόμιμο εμπόριο γυναικείας σάρκας μπορεί ν΄ανοίξει πόρτες. Μερικές φορές όχι τις καλύτερες βέβαια. Όμως, στο διεθνές στερέωμα, δεν έχει να κάνει με υψηλές γνωριμίες κι όχι μόνο, αλλά με την προσωπικότητα, η οποία εκφράζεται μέσα από τη μόδα.
Το μόντελινγκ ως βήμα κι όχι ως προορισμός
Το διαπίστωσα γνωρίζοντας κάπως καλύτερα την Έλενα Κουντουρά, η οποία υπήρξε πρωταθλήτρια στα νιάτα της και για πολλά χρόνια ήταν μοντέλο της Shiseido ή ακόμη και τη Νόνη Δούνια στη Βουλή, η οποία δεν έχει καταφέρει να αρθρώσει προσωπικό πολιτικό λόγο αλλά αν μη τι άλλο, προσπαθεί να είναι αξιοπρεπής. Η Ζέτα Μακρυπούλια κι όχι μόνο κατάφερε να ξεχωρίσει στον χώρο της τηλεόρασης και της ψυχαγωγίας.
Σε κάποιο από τα τηλεπαιχνίδια άκουσα για πρώτη φορά την ατάκα «θέλω ν΄αποδείξω τι αξίζω», η οποία επαναλήφθηκε τελικά από διαφορετικά πρόσωπα.
Πόση απόγνωση κρύβει αυτή η φράση;
Κι ήταν η απάντηση τελικά απέναντι στο θεριό, που έχουμε καλλιεργήσει κι εμείς οι δημοσιογράφοι όλα αυτά τα χρόνια με τα περιοδικά μόδας. Κλεισμένες επί μέρες στα κλουβιά, για να γίνεται ντόρος από τους μεταξύ τους, με ίντριγκες ώστε ν΄αποκτήσουν τα σαχλοπαίχνιδα τηλεθέαση.
Ορισμένα απ΄αυτά τα κορίτσια είχαν πειστεί ότι αν μπουν εκεί μέσα, αν επιλεγούν σ’ ένα τηλεπαιχνίδι μόδας θ΄ αποδείξουν την αξία τους.
Λες και χρειάζεται κάποιος να τους επιβεβαιώσει ότι έχουν αξία. Λες και δεν αντιλαμβάνονται από μόνες τους πως αξίζουν. Λες και χρειάζεται μία τηλεπερσόνα, επειδή έχει ωραίο στήθος ή μπούτι να τις πείσει ότι είναι άξιες να δουλέψουν, ν΄ αγαπηθούν, να νιώσουν πως αξίζουν.
Τελικά, όμως, οι τηλεπερσόνες της κακιάς ώρας, που είναι προσβλητικές κατάφεραν να μας διδάξουν κάτι: Ό, τι προτού φτάσουν αυτά τα κορίτσια στον κάθε κριτή – τηλεοπτικό μπακάλη, εμείς έχουν αποτύχει οικτρά, γιατί δεν τα πείσαμε ότι τ’ αγαπήσαμε ή ό, τι αξίζει ν΄ αγαπηθούν…
